Nhịn ăn giảm cân: Một sai lầm nghiêm trọng!

Gần đây, phương pháp nhịn ăn để giảm cân và thanh lọc cơ thể đang được nhiều người áp dụng. Tuy nhiên, cái chết đột ngột của một nữ sinh 18 tuổi ở Hà Nội, người đã nhịn ăn 10 ngày trước khi qua đời, đã cảnh báo về sự nguy hiểm của phương pháp này. Các chuyên gia y tế, dinh dưỡng và tim mạch đã lên tiếng về những rủi ro liên quan đến nhịn ăn để giảm cân, nhấn mạnh rằng đây là một phương pháp phản khoa học. Cơ thể con người chủ yếu là nước và các thành phần khác, việc nhịn ăn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Cơ thể chỉ chứa từ 30 - 50 kg mỡ và cơ bắp, trong khi lượng glycogen dự trữ chỉ chiếm 1-2% tổng lượng cơ, rất ít trong hồng cầu và khoảng 10% trọng lượng gan. Nếu nhịn ăn liên tục, cơ thể sẽ nhanh chóng suy sụp. Một người cần khoảng 1.800 - 2.000 kcal/ngày cho chuyển hóa cơ bản, trong đó bộ não tiêu thụ khoảng 324 kcal, tương đương 80g đường. Thời gian sống sót khi nhịn ăn phụ thuộc vào cân nặng, gen, tình trạng sức khỏe và mức độ mất nước, điện giải. Mahatma Gandhi đã nhịn ăn hoàn toàn 21 ngày ở tuổi 74, và có những trường hợp sống sót đến 73 ngày. Một số người còn áp dụng phương pháp khí công, thiền để nhịn ăn.

Nhịn ăn kéo dài có thể gây hại cho sức khỏe, đặc biệt đối với những người bình thường. Các trường hợp nhịn ăn để đấu tranh là ngoại lệ. Nhịn ăn để giảm cân không chỉ phản khoa học mà còn nguy hiểm cho tính mạng. Khi cơ thể thiếu calo, nó sẽ sử dụng glycogen dự trữ trong 24 giờ đầu, sau đó chuyển sang mỡ và cuối cùng là protein từ cơ bắp khi nguồn mỡ cạn kiệt.

Protein được chuyển hóa thành amino acid, sau đó đến gan để biến thành glucose với tỷ lệ khoảng 2-3g protein tương ứng với 1g glucose. Mỗi ngày, để duy trì năng lượng cho não, cần tối thiểu 10g glucose, tương đương 30g protein. Nhịn đói sẽ dẫn đến teo cơ nhanh chóng, đặc biệt ở người béo phì, có thể gây cạn kiệt protein trước khi mỡ dự trữ được sử dụng hết. Nhịn ăn kéo dài gây nguy hiểm; khi năng lượng dự trữ cạn kiệt, bạn có nguy cơ hạ đường huyết, khiến não không đủ năng lượng và có thể dẫn đến hôn mê, thậm chí tử vong. Ngoài ra, việc nhịn ăn còn gây thiếu năng lượng và các vi chất như đồng, kẽm.

Việc thiếu hụt các chất điện giải như canxi, natri và kali có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng cho các cơ quan như tim, thận và phổi, thường dẫn đến tử vong do loạn nhịp tim hoặc ngừng tim. Nhịn ăn kéo dài cũng có thể gây ra các bệnh tiêu hóa, đặc biệt là viêm ruột hoại tử sau khi ăn lại. Do đó, việc giảm cân không nên gắn liền với chế độ nhịn ăn kéo dài; cần duy trì chế độ ăn uống đầy đủ calo và tăng cường luyện tập để giảm mỡ một cách từ từ theo hướng dẫn của chuyên gia. Như cổ nhân đã nói, "dục tốc bất đạt", mọi thứ cần có lộ trình và thời gian. Nếu không có phương pháp khoa học, việc giảm cân sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. ThS.BS. Lê Thị Hải khẳng định rằng sụt cân nhanh sẽ gây hại và nhịn ăn không phải là phương pháp giảm cân khoa học.

Mỗi người có thể trạng và sức khỏe khác nhau, nên khi ăn kiêng, cần có giải pháp dinh dưỡng an toàn và hợp lý. Việc này nên được bác sĩ tư vấn sau khi kiểm tra sức khỏe toàn diện. Theo quy định, mỗi người chỉ nên giảm tối đa 10 kg trong 1 tháng, tức là người nặng 80 kg chỉ nên giảm tối đa 8 kg.